Lysine Là Gì? Tác Dụng Và Vai Trò Của Lysine Trong Cơ Thể

• Dược Sĩ Lê Thảo
• Ngày đăng: 12-04-2023
• Danh mục: Chăm Sóc Sức Khỏe, Hoạt Chất

Bạn có biết Lysine là gì? Nó là một axit amin thiết yếu được cung cấp cho cơ thể qua các thực phẩm giàu Lysine hoặc chất bổ sung. Vậy tác dụng và vai trò của nó trong cơ thể là gì? Bạn hãy cùng Ovanic tìm hiểu cụ thể qua bài viết dưới đây nhé.

I. Giới thiệu về Lysine

1.1 Lysine là gì?

Lysine là một trong những axit amin thiết yếu quan trọng cho quá trình tổng hợp protein trong cơ thể. Nó cũng có thể ngăn chặn virus herpes phát triển. Cơ thể không thể tổng hợp Lysine. Vì vậy, nó phải được cung cấp thông qua chế độ ăn uống hoặc sản phẩm bổ sung.

Lysine được tìm thấy trong các loại thực phẩm từ động vật như thịt, cá và trứng. Nó cũng có trong các thực vật như các sản phẩm từ đậu nành và các loại hạt. Đây là một nguồn quan trọng cho người ăn chay. Lysine cũng có sẵn ở dạng L-Lysine trong các thực phẩm chức năng.

1.2 Tính chất của Lysine

Lysine là một axit amin thiết yếu cần thiết cho sự phát triển bình thường và sửa chữa mô. Đồng thời, nó cũng đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Dưới đây là một số tính chất của nó:

Công thức hóa học: C₆H₁₄N₂O₂

Khối lượng phân tử: 146,19 g/mol

Độ hòa tan: Lysine hòa tan trong nước.

Cấu trúc: Ngoài các thành phần chung của một axit amin thông thường như nhóm amin (-NH₂), carboxyl (-COOH), cacbon (C) trung tâm. Lysine có một nhóm amin (-NH₂) nữa ở cuối chuỗi bên của nó.

Lysine cần thiết cho quá trình sản xuất collagen, một thành phần quan trọng của mô liên kết. Đồng thời, nó còn tham gia vào quá trình sản xuất các protein và enzym khác.

Sự thiếu hụt Lysine có thể dẫn đến mệt mỏi, rụng tóc, thiếu máu và giảm khả năng miễn dịch.

1.3 Vai trò của Lysine trong cơ thể

Lysine rất quan trọng đối với nhiều quá trình trong cơ thể bao gồm:

• Sản xuất collagen cho da, xương và mô liên kết
• Hấp thụ canxi
• Hình thành carnitine để sản xuất năng lượng
• Tổng hợp enzyme, hormone và kháng thể
• Đặc tính kháng vi-rút và kiểm soát sự bùng phát của vi-rút herpes

Lysine đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và chức năng của các hệ thống khác nhau trong cơ thể.

II. Tác dụng của Lysinetrong cơ thể

2.1 Xây dựng và duy trì cơ bắp

Nó tham gia vào quá trình hình thành collagen, là thành phần thiết yếu của mô liên kết như cơ, gân và dây chằng. Collagen giúp cung cấp sức mạnh và cấu trúc cho các mô này, và rất cần thiết cho chức năng thích hợp của chúng.

Ngoài ra, nó cũng tham gia vào việc sản xuất các protein khác rất quan trọng cho sự phát triển và sửa chữa cơ bắp. Nó giúp tăng giải phóng hormone tăng trưởng, kích thích sự phát triển và sửa chữa cơ bắp.

Nó cũng đóng một vai trò trong việc hấp thụ canxi trong cơ thể, rất cần thiết cho sự co cơ và thư giãn. Nó giúp tăng cường hoạt động của các kênh canxi, dẫn đến tăng sức mạnh và sức chịu đựng của cơ bắp.

2.2 Hỗ trợ hệ miễn dịch

Lysine giúp hình thành các kháng thể bảo vệ cơ thể chống lại các chất có hại như vi khuẩn và vi rút.

Nó cũng giúp sản xuất các enzym và kích thích tố quan trọng cho hoạt động bình thường của hệ thống miễn dịch.

Các nghiên cứu đã phát hiện thêm rằng việc bổ sung Lysine có thể làm giảm cường độ và tần suất của các triệu chứng do vi rút herpes simplex (HSV) gây ra. Đó là do Lysine cạnh tranh với một axit amin khác (arginine) mà vi-rút cần để nhân lên.

Do đó, cung cấp đủ lượng Lysine có thể tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ nhiễm trùng.

2.3 Chống viêm

Một trong những lợi ích của Lysine là tác dụng kháng viêm. Nó đã được tìm thấy để giảm viêm ở các mô và cơ quan khác nhau bằng cách ngăn chặn sự tiết ra các cytokine và chemokine gây viêm và thúc đẩy quá trình viêm.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng Lysine làm giảm viêm trong các tình trạng như viêm xương khớp, nhiễm trùng đường hô hấp và bệnh tim mạch.

Ngoài ra, nó còn được phát hiện giúp tăng cường khả năng chống nhiễm trùng của hệ thống miễn dịch, ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm do nhiễm vi khuẩn hoặc virus.

Tác dụng chống viêm của Lysine làm cho nó trở thành một chất dinh dưỡng có giá trị.

2.4 Hỗ trợ sức khỏe của da và mắt

Lysine giúp sản xuất collagen, cần thiết cho sự phát triển và sửa chữa các mô da. Nó cũng góp phần hình thành elastin, giúp duy trì độ đàn hồi và săn chắc của da.

Ngoài ra, nó cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe của mắt. Vì nó tham gia sản xuất carnitine, một chất dinh dưỡng cần thiết cho hoạt động bình thường của mắt.

2.5 Các tác dụng khác của Lysine

Giảm lo lắng

Lysine chặn các thụ thể phản ứng căng thẳng giúp giảm cảm giác lo lắng và giảm nồng độ hormone gây căng thẳng cortisol. Nghiên cứu ban đầu chỉ ra rằng nó thậm chí có thể giúp cải thiện các triệu chứng ở những người bị tâm thần phân liệt.

Cải thiện khả năng hấp thụ và duy trì canxi

Lysine giúp hấp thụ nhiều canxi hơn và giảm mất canxi qua nước tiểu. Và nó cũng làm giảm nguy cơ canxi tích tụ trong mạch máu. Lysine xuất hiện để bảo vệ xương của bạn và cũng có thể đóng vai trò kiểm soát nơi canxi được vận chuyển trong cơ thể bạn.

Thúc đẩy quá trình lành vết thương

Một số nghiên cứu ở người và động vật chỉ ra rằng Lysine có thể tăng tốc độ chữa lành vết thương và giảm thời gian phục hồi bằng cách giúp tạo collagen.

Ung thư

Lysine kết hợp với catechin (chất chống oxy hóa) làm giảm sự phát triển của tế bào ung thư ở chuột.

Bệnh tiểu đường

Lysine được chứng minh giúp giảm phản ứng đường huyết ở những người mắc bệnh tiểu đường qua một nghiên cứu năm 2009.

Huyết áp

Một nghiên cứu ở 50 người trưởng thành bị thiếu Lysine và huyết áp cao cho thấy bổ sung Lysine làm giảm đáng kể huyết áp.

III. Vai trò của Lysine trong dinh dưỡng

3.1 Lượng Lysine cần thiết cho cơ thể

Nhu cầu Lysine của cơ thể thay đổi theo độ tuổi và tình trạng sức khỏe. Lượng Lysine được khuyến nghị hàng ngày (RDA) như sau:

• Trẻ 3 – 6 tháng: 97 mg/kg
• Trẻ 7-12 tháng: 89 mg/kg
• Trẻ 1-3 tuổi: 58 mg/kg
• Trẻ 4-18 tuổi: 40-46 mg/kg
• Người trưởng thành 19 tuổi trở lên: 38 mg/kg
• Phụ nữ mang thai: 51 mg/kg
• Phụ nữ cho con bú: 52 mg/kg

3.2 Các nguồn thực phẩm giàu Lysine

Hai nguồn thực phẩm giàu Lysine bao gồm:

Nguồn động vật

• Thịt: bò, lợn, gia cầm,… Tuy đây là nguồn Lysine dồi dào nhưng bạn chỉ nên tiêu thụ thịt nạc và với khẩu phần nhỏ trong chế độ ăn.
• Cá: cá mòi, cá tuyết,…Hai loại cá này có hàm lượng Lysine đặc biệt cao. Cá nói chung là nguồn protein lành mạnh mà bạn nên bổ sung vào chế độ ăn.
• Trứng: Đây là một nguồn rẻ tiền. Tuy có hàm lượng cholesterol khá cao nhưng vẫn an toàn khi bạn ăn 1 quả/ ngày.
• Sữa và các sản phẩm từ sữa: phô mai (nhất là Parmesan), sữa chua, sữa. Hầu hết các loại phô mai đều giàu protein và canxi nhưng chúng cũng chứa nhiều chất béo và cholesterol.

Nguồn thực vật

• Các sản phẩm từ đậu nành: tàu hũ, tempeh và sữa đậu nành. Tàu hũ là một nguồn Lysine thực vật tuyệt vời. Bạn cũng có thể bổ sung các thực phẩm khác từ đậu nành để bổ sung Lysine.
• Đậu: đậu Hà Lan, đậu lăng, đậu phộng, edamame,… Đây cũng là một nguồn cung cấp protein khác quan trọng với những ngưăn chay.
• Hạt: hạnh nhân, quả hồ trăn, điều, mắc ca, bí,…
• Ngũ cốc: quinoa, kiều mạch, Seitan,…
• Tảo xoắn (Spirulina).

Cũng giống như các axit amin thiết yếu khác, lượng Lysine trong động vật sẽ cao và được hấp thụ tốt hơn. Nguồn thực vật tuy hàm lượng hơi hạn chế nhưng vẫn là một nguồn quan trọng trong chế độ ăn chay. Với một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng, bạn có thể đảm bảo nhận đủ lượng Lysine và các chất dinh dưỡng quan trọng khác.

3.3 Lysine trong chế độ ăn uống hàng ngày

Lysine là một axit amin thiết yếu. Vì cơ thể không thể tự sản xuất nên chúng ta cần lấy nó thông qua chế độ ăn uống. Ưu tiên bổ sung Lysine bằng cách tiêu thụ các thực phẩm giàu Lysine như thịt nạc, thịt gia cầm, cá, đậu, đậu lăng và các sản phẩm từ sữa như pho mát và sữa chua. Một chế độ ăn uống cân bằng với nhiều nguồn protein khác nhau thường sẽ cung cấp đủ lượng Lysine.

Những người ăn chay có thể thấy khó khăn hơn để có đủ Lysine chỉ từ chế độ ăn. Vì vậy, họ có thể chọn sử dụng sản phẩm bổ sung Lysine.

IV. Lysine trong phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh tật

4.1 Phòng ngừa và hỗ trợ cho các bệnh liên quan đến miễn dịch

4.2 Tác dụng của Lysine trong điều trị các bệnh lý liên quan đến da, mắt và khác

Lysine đã được chứng minh có lợi trong việc điều trị một số bệnh và tình trạng liên quan đến da, mắt và các bộ phận cơ thể khác như:

Vết loét lạnh và HSV

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhờ có đặc tính kháng vi-rút. Lysine giúp giảm tần suất, thời gian và mức độ nghiêm trọng của các đợt bùng phát mụn rộp do HSV gây ra. Do đó giảm thiểu các triệu chứng và đẩy nhanh quá trình khỏi bệnh.

Tình trạng da

Lysine góp phần quan trọng trong sản xuất collagen. Protein này rất cần thiết cho sức khỏe và độ đàn hồi của da. Vì vậy, Lysine giúp ngăn ngừa lão hóa sớm, giảm thiểu sự xuất hiện của nếp nhăn và thúc đẩy quá trình lành vết thương. Các nghiên cứu cũng thấy rằng Lysine có thể có những lợi ích tiềm năng trong việc điều trị mụn trứng cá nhờ đặc tính kháng viêm.

Sức khỏe của mắt

Lysine có liên quan đến việc sản xuất carnitine. Một chất giúp chuyển hóa axit béo thành năng lượng và thúc đẩy chức năng mắt khỏe mạnh. Một số nghiên cứu chỉ ra Lysine cũng giúp ngăn ngừa hoặc làm giảm sự tiến triển của thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác (AMD) và các tình trạng mắt khác.

Loãng xương

Lysine tham gia vào quá trình sản xuất collagen. Vì vậy, nó cũng gián tiếp hỗ trợ duy trì mật độ và sức mạnh của xương. Thiếu Lysine làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.

V. Lysine trong hiệu suất thể thao

5.1 Vai trò của Lysine trong cải thiện hiệu suất thể thao

Việc bổ sung Lysine có thể giúp cải thiện thành tích thể thao theo nhiều cách:

• Cải thiện tổng hợp protein cho cơ, rất cần thiết cho quá trình phát triển và phục hồi cơ sau khi tập luyện.
• Cải thiện phục hồi nhờ vào Lysine có thể giúp giảm tổn thương và viêm cơ.
• Tăng sản xuất collagen trong các mô liên kết như gân và dây chằng. Từ đó giúp giảm nguy cơ chấn thương.
• Tăng lượng hormone tăng trưởng trong cơ thể. Hormone này rất quan trọng đối với sự phát triển cơ bắp, giảm mỡ và hiệu suất tập luyện.
• Cải thiện khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng như canxi và kẽm. Chúng rất quan trọng đối với sức mạnh cơ bắp và sức khỏe của xương.

Mặc dù việc bổ sung Lysine là hữu ích, nhưng nó không nên được sử dụng để thay thế cho chế độ ăn uống lành mạnh và thói quen tập thể dục.

5.2 Lợi ích của Lysine đối với việc tăng cường thể lực và phục hồi sau tập luyện

• Tổng hợp protein: Lysine là thành phần cơ bản của protein và góp phần hình thành các mô cơ. Quá trình tổng hợp protein rất quan trọng cho sự phát triển, sửa chữa và duy trì cơ bắp, đặc biệt là sau khi tập luyện vất vả khi xảy ra sự cố cơ bắp.
• Sản xuất collagen: Lysine rất quan trọng trong việc sản xuất collagen, một loại protein chiếm phần lớn trong các mô liên kết, gân và dây chằng của chúng ta. Collagen rất cần thiết để duy trì tính toàn vẹn cấu trúc của các mô này, giúp ngăn ngừa chấn thương, hỗ trợ phục hồi chấn thương và cải thiện sức khỏe tổng thể của khớp.
• Hấp thu canxi: Lysine được biết là cải thiện sự hấp thụ canxi, điều này rất quan trọng để duy trì xương và răng chắc khỏe. Cung cấp đủ canxi, cùng với lysine, giúp ngăn ngừa mất xương và giảm nguy cơ chấn thương liên quan đến xương, đặc biệt quan trọng trong các môn thể thao có tác động mạnh hoặc luyện tập sức đề kháng.
• Sản xuất hormone: Lysine đóng vai trò sản xuất hormone tăng trưởng, rất cần thiết cho sự phát triển cơ bắp, sửa chữa mô và duy trì cơ thể nói chung. Nó thậm chí còn quan trọng hơn đối với những người tham gia hoạt động thể chất thường xuyên.
• Hỗ trợ hệ thống miễn dịch: Lysine đã được chứng minh là tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách hỗ trợ sản xuất kháng thể, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật—điều này có thể đặc biệt có lợi trong thời gian cường độ luyện tập tăng cao.
• Giảm căng thẳng liên quan đến tập luyện: Lysine có thể giúp điều chỉnh việc giải phóng cortisol, một loại hormone gây căng thẳng có thể góp phần làm mất cơ và phục hồi chậm. Bằng cách quản lý mức cortisol, lysine có thể giúp đảm bảo rằng quá trình tập luyện của bạn hiệu quả hơn và phục hồi hiệu quả hơn.

VI. Nguồn bổ sung Lysine hiệu quả

6.1 Các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng chứa Lysine

Ngoài bổ sung Lysine bằng các thực phẩm qua chế độ ăn uống. Bạn có thể bổ sung thông qua các sản phẩm dinh dưỡng. Hiện nay, các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng chứa Lysine có sẵn và rất đa dạng. Một số dạng sản phẩm bổ sung Lysine:

• Viên nén, viên nang: Đây là những sản phẩm chứa L-Lysine ở dạng nguyên chất hoặc muối (L-Lysine hydrochloride). Các sản phẩm này sử dụng đơn giản và hiệu quả.
• Viên nhai: Sản phẩm này chứa L-Lysine ở dạng nguyên chất hoặc có thể có cả dạng muối kết hợp. Nó có nhiều mùi và hương vị hấp dẫn. Phù hợp cho trẻ em sử dụng. Dạng này thì có thể nhai nuốt mà không ảnh hưởng tới tác dụng.
• Bột Lysine: Các sản phẩm này cũng chỉ chứa L-Lysine. Bạn có thể trộn với nước, sữa, sinh tố, sữa chua hoặc thức ăn để sử dụng.
• Bột protein giàu Lysine: Các sản phẩm bột protein này được sản xuất từ nguồn giàu Lysine như đậu nành. Nó giúp tăng lượng Lysine và cũng cấp các axit amin khác cho cơ thể.
• Bổ sung collagen: Collagen là nguồn axit amin phong phú, bao gồm cả Lysine.
• Phức hợp axit amin: Lysine cũng có mặt trong một số sản phẩm chứa hỗn hợp nhiều axit amin.
• Vitamin tổng hợp có chứa Lysine: Một số loại vitamin tổng hợp bao gồm L-Lysine trong công thức của chúng. Bạn có thể kiểm tra bảng thành phần để xác nhận sự có mặt của Lysine.

6.2 Cách sử dụng một cách hợp lý

Để sử dụng chất bổ sung Lysine đúng cách, hãy:

• Luôn tuân theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc chuyên gia.
• Chọn dạng sản phẩm thuận tiện nhất cho bạn.
• Uống bổ sung vào cùng một thời điểm mỗi ngày, tốt nhất là trong bữa ăn để hấp thu tốt hơn.
• Để ngăn ngừa và điều trị mụn rộp, hãy bổ sung 1.000 mg Lysine mỗi ngày. Bạn cũng có thể thoa kem Lysine trực tiếp lên vùng bị ảnh hưởng.
• Chất bổ sung Lysine có thể tương tác với một số loại thuốc như thuốc trị đái tháo đường, thuốc đường tiêu hóa và sản phẩm bổ sung canxi.
• Nếu bạn gặp tác dụng phụ (khó chịu ở dạ dày hoặc tiêu chảy), hãy ngừng dùng và tham khảo ý kiến của chuyên gia.
• Không nên sử dụng chất bổ sung để thay thế cho một chế độ ăn uống lành mạnh.

VII. Tổng kết

Lysine là một axit amin thiết yếu. Nó đóng vai trò chính trong việc sản xuất collagen. Nó cũng đóng một vai trò trong việc hấp thụ và duy trì canxi, đồng thời sản xuất kháng thể, hormone và enzyme.  Đôi khi, nó được sử dụng để ngăn ngừa hoặc điều trị vết loét lạnh và nhiễm virus khác.

Các chất bổ sung Lysine là sẵn có và rất đa dạng. Điều quan trọng cần lưu ý là các chất bổ sung không thể thay thế cho một chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên.

Hãy theo dõi Ovanic để tham khảo thêm các thông tin và bài viết từ chuyên gia của chúng tôi nhé. Hy vọng bài viết này hữu ích với bạn.

Nguồn tài liệu tham khảo:

• https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-237/Lysine
• https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Lysine
• https://www.healthline.com/nutrition/lysine-benefits
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/324019
• https://www.verywellhealth.com/can-Lysine-help-to-heal-cold-sores-88922